Natuurlijke bestrijding

Hebt u spinselnesten opgemerkt of is de overlast door eikenprocessierupsen op uw perceel een terugkerend verschijnsel? Klanten die bereid zijn om berm, tuin of park ecologisch in te richten adviseren en begeleiden we om natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups aan te trekken. Samen gaan we op zoek naar de juiste planten, struiken en bomen voor de inrichting of herinrichting van uw perceel. Het ophangen van nestkasten is slechts een klein onderdeel van het actieplan. Uiteindelijk is het de bedoeling om een situatie te creëren waarbij onze tussenkomst (bestrijding van de eikenprocessierups) niet meer of alleen nog sporadisch nodig is. Natuurlijke bestrijding is de meest duurzame bestrijding, contacteer Brondel Boomverzorging en zet de stap naar een toekomst zonder overlast.

De koekoek of Cuculus canorus (foto hieronder) is een voorbeeld van een minder gekende maar efficiënte bestrijder van de eikenprocessierups die mee kan helpen om de aantallen in de perken te houden.

Natuurlijke bestrijding, dat is ecologisch beheer

We moeten volop inzetten op natuurlijke bestrijding of ecologisch beheer door de situatie voor de natuurlijke vijanden te verbeteren. Door uw tuin ecologisch in te richten zet u een eerste maar belangrijke stap in de goede richting. Alleen nestkasten ophangen is onvoldoende, koolmezen zijn niet de redder van alles. Een nestkastje ophangen langs een drukke weg, of in een tuin zonder voedsel of water in de buurt, dat heeft helemaal geen zin. Om de effectiviteit te vergroten stoppen we met het gebruik van alle soorten gif (waaronder biociden) en creëren we een habitat of geschikte leefomgeving voor meerdere soorten vogels, maar ook voor insecten en vleermuizen.

Hieronder een foto van de Carcelia iliaca, een vliegensoort uit de familie van de sluipvliegen en een gekende parasitoïde. Sluipvliegen en sluipwespen zetten eitjes af in en op het lichaam van de eikenprocesierups. De larven komen vrij snel uit en vreten de rups op.

Voor de definitie van ecologisch groenbeheer en meer uitleg over de visie en de basisbeginselen kan u terecht op de website Ecopedia. Op de website van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) vindt u ook heel wat tips en informatie over het pesticidenvrij beheren.

Biodiversiteit

De biodiversiteit vergroten is de sleutel naar een toekomst zonder overlast. We adviseren u om veel verschillende en bij voorkeur inheemse kruiden, bloemen, struiken en bomen aan te planten. Meestal zijn er al wel bomen en struiken, maar is de standplaats voor verbetering vatbaar zoals bv. bij bomen in gazon. De natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups hebben ook baat bij een gezonde groeiplaats. Een habitat is meer dan voedsel alleen. Water, licht, lucht, isolatie en een gezonde levende bodem zijn minstens even belangrijk. Met de juiste technieken helpt Brondel Boomverzorging de natuur een handje zodat bestrijding van de eikenprocessierups in de toekomst verleden tijd zal zijn.

Weloverwogen groenvoorziening

Struiken die van nature niet voorkomen in onze regio verstoren het ecosysteem, ze zijn ook vatbaarder voor ziekten en plagen. Kies voor planten (flora) die aansluiting vinden bij, en een voedselbron zijn voor, inheemse dieren (fauna). Planten met makkelijk toegankelijke bloemen, zoals schermbloemigen, zijn bv. aantrekkelijk voor sluipwespen, gaasvliegen, kevers en roofwantsen, allemaal insecten die hun dienst bewijzen bij de natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups. Door een weloverwogen groenvoorziening wordt een perceel na verloop van tijd interessanter voor meerdere soorten natuurlijke vijanden. Zij zullen op hun beurt de bestrijding van de eikenprocessierups overnemen. Brondel Boomverzorging adviseert en begeleid u bij het creëren van een gevarieerde en soortenrijke omgeving.

De Calosoma sycophanta of grote poppenrover (foto hieronder) is een inheemse kever en geduchte vijand van de eikenprocessierups. De grote poppenrover en de larve van de kever hebben geen last van de brandharen en knippen de huid van de rups open waarna ze beginnen met eten. De larve jaagt zowel op de rupsen als de poppen van de nachtvlinder, de volwassen kever valt voornamelijk eikenprocessierupsen aan.

Eikenprocessierups uitroeien

Bij de natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups is het niet de bedoeling om de eikenprocessierups uit te roeien. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt zijn de rupsen geen exoten, ze zijn inheems in België. We moeten de natuur helpen om het evenwicht terug te vinden. In een omgeving met een grote diversiteit aan fauna en flora zijn de eikenprocessierupsen veel minder talrijk. In een gezond ecosysteem krijgt één soort minder de kans om erg talrijk te worden.

Niet toevallig is de overlast door de eikenprocessierups het grootst op locaties met een 'monocultuur' van eiken langs strak gemaaide bermen of gazon (zoals te zien op de foto hieronder).

Wetenschappelijk onderbouwde methode

We weten ondertussen dat de eikenprocessierups op het menu staat van meerdere soorten vogels, maar ook van bepaalde insecten en vleermuizen. Tijdens onderzoek (Silvia Hellingman, Hellingman Onderzoek en Advies bv, Arnold van Vliet, Wageningen University & Research, 2018) werden de natuurlijke vijanden op proeflocaties actief gestimuleerd door het aanplanten van verschillende soorten groen en het ophangen van nestkasten. Op controlelocaties werden geen extra maatregelen genomen. De resultaten zijn verbluffend; op proeflocaties werd 80 procent minder nesten aangetroffen dan op controlelocaties. Vandaag wordt dat onderzoek verdergezet en verfijnd. Men is bv. verder aan het experimenteren met nestkasten, verschillende bloemenmengsels, het kweken en uitzetten van de grote poppenrover, etc.

Wat betreft natuurlijke bestrijding hebben vleermuizen bijvoorbeeld een hele belangrijke functie, want elke vrouwelijke eikenprocessie nachtvlinder die opgegeten wordt betekent het volgend jaar 400 minder rupsen. Hieronder een foto van de bruine grootoorvleermuis of Plecotus auritus. Met zijn grote oren kan de grootoorvleermuis de vleugelslagen van de nachtvlinder gemakkelijk horen.

LIFE-project provincie Antwerpen

Omdat de overlast in België en Nederland bijzonder groot is en omdat men nog relatief weinig ervaring heeft met het inzetten van die natuurlijke vijanden werd in 2020 het LIFE-project ‘Ecologisch beheer van de eikenprocessierups zonder het gebruik van biociden’ opgestart. Het Belgisch-Nederlandse project telt 6 hoofdpartners: provincies Antwerpen (BE), Limburg (BE), Gelderland (NL), Noord-Brabant (NL), gemeente Sittard-Geleen (NL) en INBO (BE). UHasselt en UAntwerpen maken deel uit van de expertengroep. In de periode 2020-2025 onderzoeken zij samen de concrete ecologische alternatieven om de rups te beheren.

Brondel Boomverzorging volgt het onderzoek op de voet en zet kennis om in duurzame, ecologische en betaalbare oplossingen voor uw berm, tuin of park. Lees meer informatie en recente updates op de projectwebsite www.eikenprocessierups.life of volg de Facebookpagina van het project.

Investering

Rome is niet in één dag gebouwd. Zoals onderzoeker Silvia Hellingman benadrukt is de invoering van biodiversiteit een proces van jaren, het gaat om een complex aan maatregelen die positief op elkaar gaan inwerken. De investering in biodiversiteit haalt u er zeker uit. Een ecologische tuin is goed voor mensen, dieren, planten én het klimaat. Weet dat een ecologisch perceel (zoals bv. een kruidenrijk grasland of een bloemenweide) bovendien veel onderhoudsvriendelijker is dan een strak gazon.